Op de veertigste dag na Pasen is het Hemelvaartsdag. Christenen over de hele wereld gedenken deze dag dat Jezus definitief opgenomen werd in de hemel en plaatsnam aan de rechterhand van God. Het maakt onderdeel uit van de paastijd. Met Pasen vieren christenen dat Jezus drie dagen na zijn kruisiging uit de dood opstond. In de dagen hierna begaf Jezus zich regelmatig onder zijn volk en leerlingen. Veertig dagen na zijn herrijzenis ging Jezus definitief naar de hemel. Hij zegende eerst nog zijn volgelingen en droeg hen op naar Jeruzalem te gaan en te wachten op de belofte van de Heilige Geest. Vervolgens werd Jezus door een wolk opgenomen en meegevoerd naar de hemel. De paastijd wordt afgesloten met Pinksteren, tien dagen na Hemelvaart.
Omdat Eerste Paasdag altijd op een zondag valt, valt Hemelvaartsdag altijd op een donderdag. In sommige landen, waaronder Italië, Polen en Hongarije wordt Hemelvaart gevierd op de zondag een week voor Pinksteren.
De geschiedenis van Hemelvaartsdag
Hemelvaartsdag wordt voor het eerst genoemd in een geschrift uit de 5e eeuw van bisschop Augustinus van Hippo. Hij beschrijft het als een traditie die al waargenomen werd ten tijde van de eerste apostelen. Maar het is ook mogelijk dat Hemelvaart toentertijd niet apart gevierd werd, maar samen met Pasen of Pinksteren. Vanaf de middeleeuwen is er in ieder geval wel sprake van een aparte christelijke feestdag.
Rituelen en tradities
In de middeleeuwen hielden priesters de nacht voor Hemelvaartsdag een wake. In de ochtend werd dan de Paaskaars gedoofd, die symbool stond voor de wederopstanding van Jezus Christus en vanaf Pasen brandde. Hierna werden liturgische verzen gereciteerd om de verlossing en hemelvaart van Jezus te voltooien.
Later ontstonden er nieuwe rituelen en tradities. Zo wordt in christelijke gebieden de eerste fruitoogst van het jaar gezegend en worden er in diverse steden wereldwijd processies georganiseerd. Een van de bekendere processies vindt plaats in Brugge (België), de Heilig Bloedprocessie.
Onder meer in België wordt op deze dag ook aandacht besteed aan het ‘Rerum Novarum’ (Van een omwenteling/Over nieuwe dingen), een in 1891 door Paus Leo XIII geschreven encycliek over de situatie van de arbeidersklasse en de sociale leer van de Katholieke Kerk.
Hemelvaartsdag nu
In Nederland is Hemelvaartsdag een officiële feestdag. Veel mensen hebben dan ook een vrije dag. Christenen bezoeken deze dag meestal een mis of een kerkdienst. Niet-christenen doen een van de vele (muziek)festivals en braderieën aan, of gaan naar een van de activiteiten in het kader van Nationale Stoomtreindag (in het leven geroepen door de ANWB). Maar de bekendste activiteit is toch wel het dauwtrappen.
Hoe is dauwtrappen ontstaan?
Het verhaal gaat dat op de dag van de verschijning van het Rerum Novarum mensen buiten zingend en met hun blote voeten op het gras stonden te dansen van vreugde. En het dauw op het gras werd verondersteld een zuiverende werking te hebben. Hier komt onze traditie van het dauwtrappen op Hemelvaartsdag vandaan. Mensen gaan ’s morgens vroeg, wanneer de dauw nog op de velden staat, een fietstocht of een lange wandeling door het buitengebied maken.